Khởi nghiệp “nương theo” hướng phát triển kinh tế
Trong việc lựa chọn lĩnh vực khởi nghiệp, xu hướng chuyển dịch doanh nghiệp theo ngành nghề kinh doanh cũng thể hiện phần nào xu hướng phát triển các ngành nghề, lĩnh vực trong tương lai.
Giai đoạn 2007 đến nay chứng kiến sự phát triển ấn tượng về số lượng doanh nghiệp trong các ngành dịch vụ, điển hình như ngành Giáo dục và đào tạo, Hoạt động hành chính và dịch vụ hỗ trợ và nghệ thuật, vui chơi và giải trí; ba ngành này có tốc độ tăng trưởng đều trên 20%/năm và số lượng doanh nghiệp tăng hơn 5 lần trong giai đoạn này.
Đây cũng là xu hướng chung của nền kinh tế khi mà tỷ lệ các doanh nghiệp hoạt động trong ngành nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản đang dần giảm xuống và chuyển dần sang các ngành công nghiệp – xây dựng và dịch vụ. Điều này không có nghĩa là ngành nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản không có nhiều dư địa để phát triển.
Thực tế là một số doanh nghiệp và hộ kinh doanh hoạt động trong ngành này đang phát triển rất tốt dựa trên việc ứng dụng những tiến bộ khoa học kỹ thuật vào hoạt động sản xuất, như mô hình trồng trọt trong nhà kính, công nghệ tưới nước tiết kiệm từ Israel hay xây dựng hoạt động sản xuất tuân thủ quy trình VietGAP, GlobalGAP… Thực chất, các nước phát triển trên thế giới đều đã trải qua giai đoạn chuyển dịch này; nó là tiền đề quan trọng cho một bước phát triển mới của nền kinh tế từ phát triển dựa trên nguồn lực sang phát triển dựa trên hiệu quả.
Cuộc cách mạng công nghệ lần thứ tư được dự đoán sẽ gắn liền với những đột phá chưa từng có về công nghệ Internet, điện toán đám mây, trí tuệ nhân tạo, thực tế ảo… Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư hứa hẹn sẽ tạo ra những vận hội để thúc đẩy nền kinh tế, theo đó những ngành nghề phát triển theo hướng công nghệ cao sẽ có ưu thế phát triển như thương mại điện tử, công nghệ năng lượng.
Đề xuất hướng khởi nghiệp
Dựa trên hiện trạng tỷ lệ doanh nghiệp thành lập mới, ngừng hoạt động, giải thể, số doanh nghiệp thua lỗ theo ngành nghề kinh doanh, năng lực sinh lời theo ngành nghề cũng như hướng khởi sự ở Việt Nam và thế giới, có thể đề xuất một số hướng khởi nghiệp như sau cho các doanh nghiệp Việt Nam:
Thứ nhất, tỷ lệ thành lập của các doanh nghiệp trong những năm qua tập trung chủ yếu vào ngành dịch vụ. Mặc dù tỷ lệ giải thể ở ngành này cũng thuộc nhóm cao nhất nhưng năng lực sinh lời vẫn ở mức cao. Thêm nữa, Việt Nam là một quốc gia phát triển dựa trên nguồn lực, do vậy việc hướng khởi nghiệp trong ngành dịch vụ là phù hợp.
Bên cạnh đó, xu hướng thế giới cũng cho thấy việc khởi nghiệp trong ngành dịch vụ có thể chia thành 2 nhóm: dịch vụ cho các doanh nghiệp và dịch vụ cho người tiêu dùng.
Với trường hợp khởi nghiệp ở Việt Nam, các doanh nghiệp có thể tập trung vào cả 2 hướng này. Một đặc thù nữa của các doanh nghiệp khởi nghiệp là thường có quy mô nhỏ và vừa. Chính vì vậy, hướng khởi nghiệp trong ngành dịch vụ liên quan tới sản xuất và phân phối điện, nước, gas, bán buôn và bán lẻ; sửa chữa ô tô, mô tô, xe máy và xe có động cơ khác hay y tế và hoạt động trợ giúp xã hội. Với các doanh nghiệp có quy mô lớn, hướng khởi nghiệp có thể liên quan tới hoạt động tài chính, ngân hàng và bảo hiểm hay bất động sản. Tất nhiên, tuỳ vào mục tiêu phát triển, năng lực của doanh nghiệp khởi nghiệp mà sẽ có những lựa chọn khác nhau.
Thứ hai, trên nền tảng các gợi ý, doanh nghiệp đang vận hành có thể phát triển theo hướng khởi nghiệp trong doanh nghiệp (EEA). Người khởi nghiệp thường đối mặt với các khó khăn về nguồn lực. Việc khởi nghiệp trong doanh nghiệp sẽ cho phép tiếp cận nguồn lực có sẵn của doanh nghiệp. Không chỉ tận dụng được nguồn lực của doanh nghiệp, người khởi nghiệp trong doanh nghiệp thường có sự ủng hộ tinh thần lớn từ phía doanh nghiệp.
Thứ ba, xu hướng phát triển cũng cho thấy khởi nghiệp cần tích hợp với yếu tố công nghệ, đặc biệt trong thời kỳ cách mạng công nghiệp 4.0. Có nghĩa có thể ứng dụng các phần mềm quản lý tổng thể doanh nghiệp ERP (Enterprise Resource Planning) trong hoạt động kinh doanh hay khởi nghiệp liên quan tới khoa học, công nghệ như một số ứng dụng Zalo, Facebook, trang tìm kiếm Cốc cốc hay trò chơi Flappy Bird của Nguyễn Hà Đông.
Nếu trước đây, nền kinh tế tư nhân chỉ được coi là “một trong những động lực của nền kinh tế” thì giờ đây được xác định “một động lực quan trọng của nền kinh tế” là cụm từ được sử dụng khi nhắc tới nền kinh tế này. Điều này cho thấy một chuyển biến lớn về nhận thức của nhà nước về vai trò của nền kinh tế tư nhân trong công cuộc phát triển đất nước. Từ thực tế khởi nghiệp những năm gần đây, bài viết là nguồn tham khảo cho việc lựa chọn hướng khởi nghiệp. Tất nhiên, lựa chọn hướng nào, ngành nào vẫn phải dựa trên nhiều yếu tố khác nữa như mục đích, sở thích, nguồn lực của người khởi nghiệp hay sự tác động của môi trường kinh doanh.